İŞBU VÜCUT BİR KALEDİR

İşbu vücut bir kaledir akıl içinde sultanı,
İşbu gönül bir hazinedir aşk tutmuş bekler onu.

Nazar üzre dil kapıcı, cümlesi akla tapıcı,
Akıldır işler yapıcı eyler cümle abat onu.

Akıl başda iş bitirir, nazar gözden bakar görür,
Akıl gönül içre durur, o üç haslet besler onu.

Akıl taht eyledi başı, şöyle bilir her bir işi,
Dünya içre akil kişi, değmez kimseye ziyanı.

Baştır bu vücudun şahı, baştır akılın tahtgahı,
Katı kızgınlık nigahı, öfkedir aklın düşmanı.

Eğer katı kızar isen, öfken nefse koşar isen,
Nefs haline düşer isen, o öfkede akıl hani.

Akıl gitti öfke geldi, akl evini öfke aldı,
Şimdi sultan öfke oldu, göze göstermez cihanı.

Eger tamah kılar isen, gördüğüne kalır isen,
Nefsin gümrah kılar isen, nazar dahi oldı fani.

Nazar gitti tamah koptu, nazar yerin tamah tuttu,
Bastık yerde fitne bitti, işletti yine nefsani.

Nazar dahi gözde olur, kimde ne var bakar görür,
Tamah ona düşman olur, gözden savar o nişanı.

İman olur can çerağı, gövde olur can durağı,
Kin olur imana yağı, gelse giderir imanı.

Eğer kine tutar isen, gitti senden iman dahi,
Billahi o Tanrı hak'ı, yoktur bu sözün yalanı.

Yunus aşkın arta dursun, canın göynep düte dursun,
Üstat aybın örte dursun, odur üstatlar sultanı.

Yunus Emre


(Şiirin aslı)

İşbu vücûd bir kal‘adur ‘akıl içinde sultânı
İşbu gönül bir hazînedür ‘ışk tutmış bekler anı

Nazar üzre dil kapucı cümlesi ‘akla tapucı
‘Akıldur işler yapucı eyler cümle âbâd anı

‘Akıl başda iş bitürür nazar gözden bakar görür
‘Akıl gönül içre turur ol üç haslet besler anı

‘Akıl taht eyledi başı şöyle bilür her bir işi
Dünyâ içre ‘âkil kişi degmez kimseye ziyânı

Başdur bu vücûdun şâhı başdur ‘akılun taht-gâhı
Katı buşmagıl nigâhı buşudur ‘aklun düşmânı

Eger katı buşarısan başun nefse koşarısan
Nefs hâline düşerisen ol buşdugı ‘akıl kanı

‘Akıl gitdi buşu geldi ‘akl evini buşu aldı
İmdi sultân buşu oldı göze göstermez cihânı

Eger tama‘ kılurısan gördügüne kalurısan
Nefsün güm-râh kılurısan nazar dahı oldı fânî

Nazar gitdi tama‘ kopdı nazar yirin tama‘ tutdı
Basduk yirde fitne bitdi işletdi yine nefsânî

Nazar dahı gözde olur kimde ne var bakar görür
Tama‘ ana düşmân olur gözden savar ol nişânı

Îmân durur cân çerâgı gevde durur cân turagı
Kîn durur îmâna yagı gelse giderür îmânı

Eger kîne tutarısan gitdi senden îmân dahı
Bi'llâhi ol Tanrı hak'ı yokdur bu sözün yalanı

Yûnus ‘ışkun arta dursun cânun göynep düte dursun
Üstâd ‘aybun örte dursun oldur üstâdlar sultânı

Yunus Emre

Derleme ve yorum: Zeki Çağlar